Biotoop: Laagveen

De echte koekoeksbloem fleurt vanaf mei onze vochtige veenweides op

Ontstaan van laagveen

Na de ijstijden, zo’n 10.000 jaar geleden, werd het klimaat warmer en natter, het ijs smolt en werd als smeltwater in brede rivieren afgevoerd. In Nederland was er sprake van een brede waddenkust, daar ontstonden lagunes. Later toen de zeespiegel minder steeg, stagneerde de aanvoer van zout water en verzoetten de lagunes. Aan de landkant vormden zich uitgestrekte meren. In de loop van de tijd groeiden de lagunes en meren dicht met riet en andere moerasplanten. Wanneer deze planten afstierven kwamen de resten in het water terecht. Onder water verteren plantenresten niet omdat zuurstof en bacteriën die nodig zijn bij het verteringsproces ontbreken. Dat is waarom je in veen soms takjes en zelfs hele boomstammen tegen kunt komen. Het afgestorven plantmateriaal hoopt zich in de loop van de tijd op tot pakketten van soms vele meters dikte.

Vegetatie

Veenweides zijn door de mens gecreëerde graslanden op laagveen. Welke planten er in de veenweide groeien is afhankelijk van het soort veen en het gebruik ervan. Voor de biotoopschaal hebben we gekozen voor de planten van de vochtige graslanden. Je vindt ze op vochtige tot natte, veelal in de zomer oppervlakkig uitdrogende gronden, die matig voedselrijk zijn. Het onderhoud ervan bestaat uit twee keer per jaar maaien en het afvoeren van het maaisel.

Verspreiding

Uitgestrekte veenweides vinden we in de lage delen van Nederland. In West-
Nederland waar al het water van de hogere zandgronden naartoe stroomt, en noordelijker rondom het hoog gelegen Drents Plateau: in oostelijk Friesland, in de Weerribben en ten zuidwesten en zuidoosten van de stad Groningen. Plaatselijk en op kleinere schaal komen veenweides voor in beekdalen, bijvoorbeeld van de Drentse Aa.
Veenweides hebben een slappe bodem, daarom zijn ze eigenlijk alleen geschikt om vee te laten grazen of als hooiland.